Ionawr

Oherwydd nifer o stormydd wedi'u categoreiddio drwy gydol y mis, prin oedd y sesiynau awyr agored. Fodd bynnag, cyflwynwyd nifer o gwisiau a chyflwyniadau ar-lein gyda grwpiau amrywiol, yn edrych ar fyd natur syfrdanol ac enwau llefydd Cymraeg yn ymwneud â thopograffeg.

Chwefror

Cynhaliwyd sawl sesiwn prysgoedio ym Mharc Bryn Bach mewn partneriaeth â thîm bioamrywiaeth Cyngor Blaenau Gwent, a gwelwyd rhai ffyngau ysgwydd gwych ar yr un pryd. Ochr yn ochr â hyn fe fuom yn brysur yn llunio rhestr fer ac yn recriwtio aelod newydd o staff.

Mawrth

Aeth sawl unigolyn wedi’u hatgyfeirio a hyfforddeion YNG ar draws Comin Llangynidr i Ogof y Siartwyr (gan ddefnyddio’r haul ar y ffordd yn ôl!) gan fwynhau golygfeydd godidog ar hyd y ffordd.

Ebrill

Croesawyd aelod newydd o staff, Rose O’Hagan, i’r Tîm Iechyd Gwyllt.

Mai

Parhaodd y gwaith gyda llawer o grwpiau yn edrych ar archaeoleg ar safleoedd ucheldirol a chyflwyniad i lesiant coetir a blodau’r gwanwyn. Gwnaed gwaith cadwraeth ymarferol hefyd yn ERC a Danygraig.

Isod: Clychau’r Gog ym Mharc Cwm Darran

Mehefin

Gwirfoddolodd ein Grŵp Blodau’r Ysgaw Dros 55 oed i helpu i gyflwyno rhai sesiynau Iechyd Gwyllt ar gyfer teuluoedd o ffoaduriaid o Wcráin yng Nghors Magwyr. Cymerodd y teuluoedd ran mewn teithiau cerdded synhwyraidd a chrefftau naturiol. Fe fuon nhw’n dysgu am ailgyflwyno ein llygod pengrwn y dŵr brodorol, defnyddio synwyryddion ystlumod i ddarganfod ecoleoliad ystlumod, a gweld pryf tân am y tro cyntaf.

Gorffennaf

Bu oedolion ag anableddau dysgu yn cymryd rhan mewn helfa bryfed yng Ngwarchodfa Natur Central Valley yng Nglynebwy:

Un o’n hoff ddyfyniadau ni o’r daith oedd: “Dyna’r pŵ mwyaf ciwt rydw i wedi’i weld erioed!” ar ôl i geiliog rhedyn wneud pŵ yn y potyn. Dywedodd aelod arall o staff "dyma'r agosaf at natur rydw i wedi bod erioed." “Wnes i erioed sylweddoli bod y math yma o beth ar gael i bobl ag anghenion ychwanegol”  Pobl yn Gyntaf BG / RhCT  

Awst

Cynigiwyd sesiynau Iechyd Gwyllt mynediad agored i drigolion Dwyrain Casnewydd i gefnogi pobl i archwilio eu llefydd gwyrdd lleol. Cymerodd sawl teulu ran mewn adnabod coed a llywio naturiol yng Nghoed Ringland a gweithgareddau synhwyraidd ym mhwll Llisweri.

Medi

Dewisodd rhai o’n cyfranogwyr Iechyd Gwyllt ni roi yn ôl i’r gymuned drwy gymryd rhan mewn sesiwn casglu sbwriel ym Mharc Pont-y-pŵl!

Hydref

Fe wnaeth cyfranogwyr Pobl yn Gyntaf Casnewydd ddarganfod pa mor dda y gall byd natur adfer ar ôl taflu sbwriel yn anghyfreithlon yn ystod taith gerdded dan arweiniad gwirfoddolwyr gwych The Road to Nature. O fwy na 1000 o oergelloedd a rhewgelloedd i 1000oedd o fflora a ffyngau!!

Tachwedd

Fe wnaethom ni ddechrau gweithio mewn partneriaeth â’r Ymddiriedolaeth Camlesi ac Afonydd i gyflwyno sesiynau Iechyd Gwyllt i deuluoedd sy’n cael eu haddysgu gartref gyda phlant ag anghenion ychwanegol ym Masn Pont-y-moel. Mae'r sesiynau hyn wedi'u seilio ar thema ysgol y goedwig a gweithgareddau byw yn y gwyllt gyda phob oedran yn cymryd rhan mewn cynnau tân, coginio yn yr awyr agored a llawer o gemau a chwisiau!!

Rhagfyr

Sefydlwyd cysylltiadau newydd gennym gyda Sense Cymru i ddarparu amrywiaeth o deithiau cerdded natur a gweithgareddau synhwyraidd i oedolion ag anghenion ychwanegol a’u gofalwyr. Yn y llun mae oedolion o Touchbase Cymru gyda'u Torchau Nadolig yng Nghors Magwyr. Roedd y torchau’n hyfryd ac yn arogli'n fendigedig!!!!

AC….

Mae’n rhaid i ni sôn am Connor!

Cyfeiriwyd Connor at y prosiect Iechyd Gwyllt drwy gynllun cyfeirio gan Feddyg Teulu a chynigiodd ei farn ar yr effaith roedd yn ei theimlo o’r prosiect. I Connor, fe wnaeth y sesiynau Iechyd Gwyllt ennyn chwilfrydedd mewn byd natur a bywyd gwyllt a’i rymuso i gymryd camau pellach.

Ers hynny mae Connor wedi cysgodi staff cyflwyno, cyflwyno sesiynau, a bellach mae wedi ennill statws warden gwirfoddol yng Ngwarchodfa Natur Silent Valley, Cwm, Glyn Ebwy. Gan weithredu fel presenoldeb gweladwy ar y safle, delio ag ymholiadau gan aelodau'r cyhoedd, cynnal arolygon ac archwiliadau diogelwch ar y safle, mae ei gyflawniadau wedi bod yn ddim llai na rhyfeddol.

Rhai ystadegau o 2022:

Ffeithiau a ffigurau:

• Mae nifer y bobl sydd wedi ymgysylltu â'r prosiect hyd yma wedi bod ymhell dros 200 o unigolion, heb gynnwys staff cymorth asiantaethau partner, sydd wedi bod yn allweddol wrth groesawu a hyrwyddo ethos cael mynediad i'r awyr agored yn rheolaidd. Targed 4 blynedd o 400 o unigolion

• Y tasgau cadwraeth seiliedig ar waith yng Ngwarchodfeydd Natur YNG sy’n cael eu cynnal gan gyfranogwyr WHP yn fwy na 600 o oriau

• Mwy na 600 o oriau o waith cadwraeth ymarferol wedi'i wneud ym Mharciau Gwledig yr Awdurdodau Lleol ar ôl cyfeirio

• Mwy na 200 o sesiynau wedi’u cyflwyno 

• Y cyfranogwyr wedi cymryd rhan mewn mwy na 2500 o oriau o weithgareddau hamdden   

• Cwblhawyd mwy na 130 o arolygon gan roi llinell sylfaen i ni fesur y pellter y mae’r cyfranogwyr wedi’i deithio

• Mae 59 o gyfranogwyr wedi mynychu 6 sesiwn neu fwy bellach gyda'r prosiect Iechyd Gwyllt.

• Rydyn ni wedi darparu sesiynau mewn mwy na 50 o wahanol safleoedd gan alluogi pobl i ddarganfod manteision byd natur ar garreg eu drws.

Rhai syniadau gan aelod o staff asiantaeth bartner:

“Mae wedi bod yn wych codi allan, dysgu am fyd natur a bywyd gwyllt a hefyd cysylltu â grŵp amrywiol o bobl. Mae'r effaith ar y grŵp yma o bobl wedi bod yn wych ac mae eu hadborth llafar yn cefnogi hyn. Rydyn ni wedi addasu'r gweithgareddau i weddu i'r holl bobl sy'n mynychu ac rydyn ni wedi symud y lleoliad i ddiwallu anghenion rhai pobl. Gobeithio y gall y math yma o grŵp barhau i gefnogi lles y bobl rydyn ni’n eu cefnogi. Ni fyddai llawer ohonyn nhw’n mynychu’r gweithgareddau oni bai eu bod yn teimlo'n ddiogel a’u bod yn bodloni eu hanghenion. Mae nifer da wedi bod yn y grŵp dros nifer o fisoedd ac mae hyn yn dyst i’r llwyddiant yma”. James Templeton, IAS

Felly beth sydd ar y gweill ar gyfer Iechyd Gwyllt yn 2023 ??

Ein nod ni yw parhau i gynnig sesiynau i’r grwpiau presennol gan ddarparu cefnogaeth yn y tymor hir, a hefyd ymgysylltu â sefydliadau newydd. I ychwanegu gwerth at y broses hon, bydd hyfforddiant anffurfiol yn cael ei ddarparu i staff cymorth, gan roi'r sgiliau a'r wybodaeth iddynt i gynnal yr ethos Iechyd Gwyllt ymhell i'r dyfodol gyda'u sefydliadau a’u defnyddwyr gwasanaeth. Ffocws arall fydd mynd ar ôl yr agenda atgyfeirio gan feddygon teulu / presgripsiwn cymdeithasol.